Müslüman toplumların yolunu tercih etmediği filozof. Şöyle ki; ne kadar şaibeli, ne idüğü belirsiz, efsunlu, yanar dönerli, rüzgar gülü ruhaniyetli, meczup ve meşrebi şaşkın bir derviş varsa peşine gitmiş, ibn-i haldun, ibn-i Sina, biruni, Farabi ve nice akıl sahibi ismi kale almamıştır. Yolu tercih edilen isimleri yazarak kendilerini kınamak ve muhiplerine polemik davetiyesi çıkarmak istemiyorum. İbn-i haldun, sosyologların şahı olduğu gibi, hatırı sayılır bir tarih felsefecidir. 2. Abdülhamit tarafından yasaklı olan ibn-i haldun, yasağın gerekçesi de şüphesiz devletlere biçtiği ömür yüzündendir. Ne diyor tarihçi; devlet insan gibidir: doğar, yaşar ve ölür. Gerçi bazı devletler ne yaşar ne yaşamaz.