izmirli arkadaşların isterlerse 13 mayıs da bizimle birlikte bağışını yapabileceği, hayat kurtaran bağıştır. ilgilenenler özel mesaj atabilirse her türlü bilgiyi seve seve paylaşırım.
Kemik iliği/kök hücresi nedir?
Kemik iliği / kök hücresi, kemik iliği ve kan hücrelerini üreten hücrelere denir. Kan hücreleri dokulara oksijen taşıyan ya da mikroplara karşı vücudu savunan ve kanamadan koruyan hücrelerden oluşur. Kemik iliğinin çalışmaması durumunda kan hücrelerinde azalma olmakta ve hastanın hayatı tehlikeye girmektedir.
Kemik iliği/kök hücre nakli nedir?
Kök hücre nakli, önce hastanın kemik iliği tamamen veya kısmen boşaltılarak, doku grubu uyumlu ve tamamen sağlıklı bir kişiden alınan kök hücrelerinin buraya yerleşmesi, çoğalması ve sonuçta habis ve selim birçok hastalıkların ortadan kaldırılması işlemlerinin tümüne denilir.
Nakil amacıyla kullanılan kök hücreler kemik iliğinden, kandan veya göbek kordonundan elde edilebilir. Nakil işlemi için başlangıçta sadece kemik iliğinden kök hücre elde edildiğinden işlem geleneksel olarak kemik iliği nakli olarak adlandırılmışsa da kemik iliği dışında da kök hücre elde edilebildiğinden günümüzde hematopoetik (kan yapıcı) kök hücre nakli (HKHN) deyimi tercih edilmektedir.
Kök hücre nakli bazı habis kan hastalıkları ve kemik iliği yetmezlikleri ile doğumsal kan hastalıklarının tedavisinde başvurulan yöntemlerden biridir. Hastaya başka birisinden kan yapıcı kök hücre verilerek yapıldığında allojeneik kök hücre nakli, kendi kök hücrelerinden yapıldığında otolog kök hücre naklinden söz edilir. Hastaya hangi tip nakil yapılacağı hastalığın tipine veya mevcut durumuna göre karar verilir.
Gönüllü kök hücre bağışı yapmanın vericiye etkileri neler olabilir?
Kemik iliği veya kandan kök hücre alımı nedeniyle doğabilecek, iş gücünü etkileyebilecek herhangi bir sorun bildirilmemiştir. Genellikle kemik iliğinin iğnelerle alındığı bölgelerde hafif ağrılar hissedilebilir. Vericilerin çoğu müdahaleden sonra kendilerini hastaneden hemen ayrılacak kadar iyi hissederler. Küçük bir bölümü ise ertesi gün hastaneden ayrılırlar. Vericinin kemik iliği verildikten sonra birkaç gün yoğun beden hareketleri gerektiren davranışlardan uzak durması önerilir. Kansızlık oluşursa bunun tedavisi verilir. Kandan kök hücre toplandığında ise genellikle işlemden sonra hastanede yatış gerekmemektedir. Tüm vericilerin bağıştan 3, 6 ve 12 ay sonra sağlık kontrolleri yapılır.
Nakil için Kök Hücreler Nasıl Elde Edilir?
Nakil amacıyla kullanılan kök hücreler üç kaynaktan elde edilir: Kemik iliği, kandan veya göbek kordonu.
Allojeneik kök hücre nakillerde yukarıdaki kök hücre kaynaklarına hangisinin kullanılacağı hastanın altta yatan hastalığı, hastalık durumu, verici özellikleri ve verici tercihine göre belirlenir.
Otolog nakillerde (kendinden olan) tercih edilen kök hücre kaynağı genellikle kandan elde edilir.
Hastanın kendi kanından kök hücre toplanacaksa otolog nakillerde, hastadan kök hücreler hastalığın en uygun olduğu dönemde, eğer allojeneik nakilse sağlıklı vericiden toplanır. Kök hücreleri kana çıkarabilmek için tek başına büyüme faktörü 4-6 gün süreyle uygulanır. Hastadan otolog nakillerde kök hücre toplamadan önce kemoterapi de kullanılabilir. Otolog nakillerde toplanan hücreler aylar hatta yıllarca nakil gününe kadar nakil merkezinin ilgili biriminde özel yöntemlerle saklanır. Allojeneik nakillerde genelde hücreler hemen nakledilir.