Leonardo da Vinci'ye ait eski küçük bir not defterinde, daha önce sadece alakasız bir karalama gibi görülen notların tekrar incelenmesiyle , üstatın sürtünme kuvveti yasalarını öne sürülmeden 200 yıl önce tanımladığı anlaşıldı. Cambridge Üniversitesi'nden Prof. Ian Hutchings; da Vinci'nin sürtünme ile ilgili bu bilgiyi 20 yıl boyunca tasarladığı makinelerde nasıl uyguladığını gösterdi.
1493 tarihli da Vinci'ye ait mini not defteri (92 mm x 63 mm) bugün halen Victoria ve Albert Müzesi'nde tutuluyor. 1920'lerde müzenin önceki direktörü bu çizimleri , alakasız notlar olarak nitelendirmişti. Daha çok sayfanın üstünde Truvalı Helen olduğu düşünülen yaşlı kadın resminin altında yer alan, “ölümlü güzellik geçicidir ve devam etmez – mortal beauty passes and does not last” yazısına odaklanmıştı.
Fakat Prof. Hutchings çizimleri dikkatli inceledi ve daha önce ilişkisiz görülen kırmızı çizimlerin triboloji(sürtünme bilimi) ile alakalı olabileceğini belirledi. Sürtünme, aşınma ve yağlanma ile alakalı olan bu çizimler, sürtünme yasalarına ilişkin en erken yazılı kayıtlar olma özelliğini taşıyor. Bu çizimlerde askıda bir makara, birbiri üzerinde sürtünen birkaç blok görülüyor ki, zaten bu sürtünme ilişkisini göstermek için gerekli olan çizimlere benziyor.
“Bu çizimler ve yazı Leonardo'nun 1493 yılında sürtünmenin temellerini anladığını gösteriyor. O iki yüzey arasındaki sürtünme kuvvetinin yüzeyler arasındaki yükle doğru orantılı olduğunu ve sürtünmenin iki yüzey arasındaki görünen alandan bağımsız olduğunu biliyordu.Bugün sürtünme kanunları genellikle Fransız bilim adamı Guillaume Amontons'un, Leonardo'dan 200 yıl sonraki çalışmaları ile anılır,” diyor Prof. Hutchings.
Yine de tabi Amontons'da övgüyü hak etmiyor demiyoruz. Belki Vinci sürtünme kanunlarını keşfetmiş olabilir, fakat çalışmasının bu konuda bir etkisi olmamıştır. Öyle ki; Amontons çalışmalarını bağımsız olarak sonuçlandırmıştır.
Gerçekten da Vinci sürtünmeye ilişkin ilk sistematik çalışmalarını burada sergilemiştir. Bu mucit 20 yıllık çalışmasında tekerler ve akslar,vida dişleri ve makaralar arasındaki etkileşimleri analiz ederek sürtünmenin nasıl yararlı olabileceğini ve verimi düşürmede faydalı olabileceğine açıklık getirmiştir.
“Leonardo'nun çizimleri ve notları şüphesiz bazı deneylerden temel alıyordu, muhtemelen yağlanmış kontak noktalarından. Doğada yüzeylerin ve yağlanmanın sürtünmeye bağlı olduğuna minnettar olmalı. Bu sayede sürtünme kuvveti ve ağırlığı oranlarını anlayarak , diğerlerinin öngördüğünden çok daha incelikli bir kullanım yaratmış olmalıdır, “diyor Prof. Hutchings. Araştırma Wear araştırma dergisinde yayınlandı .
Kaynak : http://www.gizmag.com/da-vinci-laws-friction/44518/?li_source=LI&li_medium=default-widget