kitlelerin hamurunu yoğuran şeylerden biri de uğradıkları zulümdür, bu anlamda birbirine bağlıdır. doğu toplumlarının batı kompleksini de iyi açıklar bu ilişki.
“ bir kitlenin iç yaşamının en çarpıcı özelliklerinden biri zulme uğramış olma duygusudur; bu duygu bir kez ve sonsuza dek düşman ilan ettiği insanlara yönelttiği kendine özgü bir öfke ve sinirliliktir. bu düşmanlar haşin ya da yumuşak, sert ya da sempatik, keskin ya da ılımlı davranabilirler; ne yaparlarsa yapsınlar yaptıkları her şeyin değişmez bir art niyetten, kitleyi açık ya da sinsi bir biçimde yok etmeye yönelik kasıtlı bir art niyetten kaynaklandığı yorumu yapılacaktır “