yorklu alcuinus

khemri
730 ile 740 yılları arasında Northumbria'nın Deira bölgesinde doğan Alcuinus ailesi tarafından York Manastırı'na gönderilir ve burada öğretmen olarak yetişir. Alcuinus, en önemli şiiri olan ve buradaki hayata adadığı De sanctis Euboricensis ecclesiae şiirinde şehrin ve dini cemaatin hikâyesini kişisel bir bakış açısıyla anlatır. Böylece toplu kimlik içerisinde kişisel kimliğin gelişim seyrini konu alan kurumsal destan şeklinde yeni bir edebi tür ortaya çıkmış olur. Buradaki okulda, Alcuinus'ta kitaplara ve yazılı kelimelere karşı bir ilgi uyanır; bu ilgiyi Karolenj reformuna aktaran Alcuinus, bilgiyi yaymanın ve insanlar arasında insancıl ve ruhani bir bağ oluşturmanın yolunun yazıdan geçtiğini bıkıp usanmaksızın tekrarlar. Yazıya verilen değer, Karolenj döneminde ortaya çıkmış veya restore edilmiş sayısız manastır, piskoposluk, kilise bölgeleri, scriptorium ve sarayı birbirine bağlayan bir ağın oluşmasına ve sürekli bir kitap, armağan, bilgi ve sipariş alışverişinin gerçekleşmesine yardımcı olur. Bu ağın yoğunluğu, Avrupa'nın her yerindeki kilise ve manastırlar için hazırlanan 200 kadar manzum yazıttan ve Alcuinus'un 270'ten fazla kişiye yazdığı 300 kadar mektuptan anlaşılabilir; mektup yazımı için bir örnek oluşturan bu eserler, bize kısmen keşfedilmemiş olan bir çağın canlı bir tablosunu sunar.

Şarlman'ın döneminde Karolenj sarayı ve değişen merkezleri bir tür uluslararası akademi işlevi görür: Buraya yıllar boyunca davet edilen aydınlar “Karolenj Rönesansı” adı verilecek olan reform döneminin temellerini atarlar. İlk neslin lideri olan Alcuinus, en çok rağbet gören ilmi eserlerini Schola Palatina adı verilen okul için yazar ve daha sonra çeşitli manastır ve piskoposlukların başına geçecek olan en ünlü öğrencilerinden bazılarını bu okulda yetiştirir.

Alcuinus'un Şarlman'la olan dostluğu, Vita Alcuini eserine göre 781 yılında İtalya'ya yaptığı bir yolculuğa dayanır; Alcuinus burada Parma'da Frank kralı olup Longobard kralı ve Roma patricius'u ilan edilmiş olan ve Paulus Diaconus ile Petrus Pisanus gibi bazı saygın hocaları toplamaya başlamış olan Şarlman'la tanışır. İçinde “başkalarının ilerlemesine hizmet etme arzusu” taşıyan Alcuinus onunla çalışmayı kabul eder.

Şarlman'ın sarayında, Karolenj İmparatorluğu'nun ideal birleştirici temelini oluşturacak olan ve sonradan doğru veya yanlış Kutsal Roma İmparatorluğu idealine dönüşecek olan Hıristiyan imparatorluğu kavramını geliştiren Alcuinus'tur. Ancak Saksonlara Hıristiyanlığın zorla kabul ettirilmesi konusunda kralı eleştirme cesaretine sahip olan tek kişi de yine Alcuinus'tur. Her şeyden öte Alcuinus'un, önceki dönemlere ait en iyi deneyimleri yorumlayarak krallığın tamamına yayılacak iletişim standartları oluşturan ve ortak eğitim programları öne süren bir kültür politikasının gelişiminde de belirgin bir katkısı olur. Hümanistlerin eski çağlara ait olduğunu varsaydığı ve günümüzde baskı harfleri olarak kullanmaya devam ettiğimiz “Karolenj” yazısı bu şekilde olgunluğa ulaşır; Roma-Barbar döneminde her biri alıp başını giden ve yarı-yerel dillere dönüşen sayısız Latince versiyonu bu şekilde yasaların, talimatların, eğitim metinlerinin sunulması için gerekli olan resmi bir Latinceye dönüşür. Bu hareketi başlatan ve Alcuinus tarafından yazıldıklarına inanılan yol gösterici düzenlemeler arasında Frank Kilisesi'nin ve litürjisinin reformunu konu alan ünlü Admonitio generalis ve daha az varlıklı sınıflar ve kadınlar için de eğitim teşvik politikasıyla bağdaştırılan, sonuçların sık denetimler yoluyla doğrulanmasını da içeren ve bir edebiyata dönüş manifestosu olan Epistula de litteris condendis yer alır. Şarlman'ın bazı haleflerinin de devam ettireceği bu siyasal plan hem Alcuinus'un sonsuz program yapma kapasitesini hem de sık sık krallığın aydınlarına gramer ve teoloji konularında sorular soran ve Aquisgrana'da kaplıcadayken bile onlarla felsefi konuları tartışan kralın kendi görüşlerini ve merak ettiklerini yansıtır.
Renovatio politikasının yeniden harekete geçirmeyi başardığı kapsamlı metin okuma, değiş tokuş ve kopyalama faaliyeti sayesinde 9.yüzyıldan geriye sadece en az 8000 elyazması eser kalmıştır, halbuki bu sayı MS ilk 800 yıl için 1800'dür. Bunun yanı sıra Alcuinus, Aquileia piskoposu Paulinus'la birlikte, İspanya'daki sapkınlıklarlamücadele etmeye yarayan teolojik düşüncenin temellerini hazırlar, Theodulphus ise Bizans ikonoklazmıyla mücadelede üstünlük kazanarak Batıdaki dini sanatın, Bizans ikonografisinin tersine coşku dolu bir özgürlüğe sahip olmasını sağlayacak olan savları geliştirir. Alcuinus'un De trinitate eseri 14. yüzyıla kadar Avrupa'daki en yaygın teoloji rehberlerinden biri olmaya devam eder. 9. yüzyıldan sonra kullanılan Kitabı Mukaddes metininin kısmen Şarlman'ın Alcuinus ile Theodulphus'a sipariş ettiği Vulgata'nın filolojik versiyonuna dayandığı sanılır, ancak bu mesele tartışma konusu olmaya devam etmektedir.

Bu hararetli yazı, tartışma, mektup alışverişi ve yasama faaliyeti 768 ile 888 arasında “Karolenj Rönesansı” olarak bilinen olguya yol açar; bu tanım ilk defa jean Jacques Ampere tarafından 1839 tarihli Histoire litteraire de la France avant le XII siecle eserinde verilmiştir.

“Karolenj Rönesansı” adı altında bilinen görkemli siyasal, kültürel, sanatsal ve hukuki reform faaliyetleri Avrupa tarihini kapsamlı bir şekilde ve birçok açıdan etkileyecektir. Şarlman'la beraber bu reform döneminin dinamiklerine ilham veren ve resmi belgelerin çoğunu yazan aydın, 804 yılında Tours'da ölen Yorklu Alcuinus'tur.