1441'de Cengiz han soyundan gelen hacı giray tarafından kurulan hanlık. ilk parasını 1441'de bastırdığından ötürü resmi kuruluş tarihi olarak 1441 olarak geçer ama tarihi kayıtlarda Kırım'daki tatar varlığı 1200'lere kadar dayanır.
1470'lerde hacı Giray'ın ölümüyle birlikte oğulları nur devlet ile Mengli arasında taht kavgası yaşandı ve osmanlı imparatorluğu duruma el atarak mengli giray'ı yeni han olarak ilan etti ve küçük kaynarca antlaşmasına kadar kırım hanlığı Osmanlı'nın özgür vasalı olarak devlet yaşamına devam etti. hanlık, kendi parasını basabiliyor ve han adına hutbe okutabiliyordu fakat avrupa ile ilgili durumlarda osmanlı ile birlikte hareket ediliyordu ve cenevizlilere, ticari yollara karşı askeri hareketlerde Osmanlı'ya yardım ediyordu. bu şekilde deşti kıpçak'ta Osmanlı'ya kefe, hünkala ve azov'u verdiler.
güney tarafında herhangi bir sorunu olmayan kırım tatarları'nın geniş bozkırlarda diğer halklarla ilgilenecek bol vakti vardı. Altın ordu hanlığı'nın topraklarını kendi topraklarına kattılar, kazan ve astrahan hanlıklarını ele geçirdiler. Moskova knezliğini vergiye bağladılar.
1571'de deşti kıpçak'ta toplanan yüz binlerce tatar'ın Moskova'yı yakıp vergi ödememeye başlayan moskova knezliğini yeniden vergiye bağladığı ise o yüzyılın en önemli olaylarından biridir.
2. viyana kuşatması'na kırım hanlığı'nın zamanında yetişmemesinden ötürü yenilgiden kırım hanlığı sorumlu tutulmuştur. bundan sonra yükselen rusya, Lehistan ve Avrupa'ya karşı Osmanlı'nın Kırım'a yardım etmemesinden ötürü geniş düzlükleri sadece 100 yıl savunabilmişlerdir. 1780'de Rusya tarafından tamamıyla işgal edilmiştir. Ve günümüzde hala işgal altındadır.
1737 Bahçesaray kuşatmasında ruslar hansaray'ın kütüphanesini yakmışlardır ve böylelikle 600 yıla yakın tatarlar'a dair kültürel bilgiler, bilimsel gelişmeler, bir tarih yok edilmiştir.
kırım hanlığı'nın 1510'daki sınırları.
zenginsozluk.com/foto
damgası:
zenginsozluk.com/foto
Bahçesaray'ın bir tasviri:
zenginsozluk.com/foto