franz kafka

20. yüzyılın ve modern Alman edebiyatının önde gelen yazarlarındandır. Yaşamı boyunca pek tanınmayan Kafka, yakın arkadaşı Max Brod'a verdiği vasiyetinde tüm yazdıklarının imha edilmesini rica etmişti. Fakat Max Brod, Kafka'nın Viyana'da ölümünün ardından aksi yönde hareket ederek elindeki eserleri yayımlamaya başladı. Kafka, ölümünden sonra da olsa, dünyaca ünlü bir yazar haline geldi.
Eserlerinden özellikle dilimize Değişim ya da Dönüşüm adıyla çevrilen romanında işlediği konuyla 20. yüzyılın sanayi sonrası Batı toplumunun açmazını ve içine düştüğü yalnızlık ve yabancılaşma sürecini çok iyi gözlemlemiş ve işlemiştir.
Franz Kafka 3 Temmuz 1883'te orta sınıf bir Yahudi ailesinin ilk çocuğu olarak Prag'da dünyaya geldi. O zamanki milletler mozaiği olan Avusturya İmparatorluğuna bağlı Bohemya Krallığında yaşadı. Anadil olarak ilk etapta Almanca konuşan Kafka ailesi, Çekçeyi de konuşabiliyordu. Ailenin en büyük çocuğu olan Kafka'nın iki erkek kardeşi (Georg ve Heinrich) küçük yaşta hayatlarını kaybettiler. Kızkardeşleri Elli, Valli ve Ottla ise Nazi Almanyasının organize ettiği Yahudi soykırımında hayatlarını kaybettiler.
Kafka 1889'da Fleischmark'ta Deutsche Knabenschule'ye gitti. Çocukluğunda rol oynamış başlıca kişiler Fransız mürebbiye Bailly, kâhya kadın Marie Werner'dir. O sıralarda Prag'da genel olarak konuşulan dil Çekçe'ydi. Ufak yaşlarda da Bauer ile tanıştı. 1920'lerin başında tanıştığı Milena Jesenska, 20 yıl sonra 1944'de Alman toplama kampında hayatını kaybedecekti, onun üzerinde güçlü bir etki yarattı. 1923'te ailesinin etkisinden kaçmak ve yazmaya konsantre olmak için Berlin'e taşındı, orada da Dora Dymant adında bir sevgilisi oldu. Dora, Milena'dan şanslıydı Nazi Almanyasına direndi ve 1952'de Londra'da öldü.
1917'de Kafka verem olduğunu öğrendi. 1919 yılında geçirdiği ağır gripten dolayı hastaneye kaldırıldı. 1922'de emekli oldu, maddi durumu kötüydü ve sağlığı gittikçe bozuluyordu. Ömrünün son 6 haftasını sanatoryumda geçirdi. 3 Haziran 1924'te 41 yaşında yaşama veda etti.
Franz Kafka, hayatı baştan kaybedilmiş bir savaş olarak görse de bıraktığı eserler, onu hayatı yenilgiye uğratan ender insanlardan birisi yapmıştır.
Kafka eserlerinde insanın gizli kalmış korkularını, burjuva yaşamının sahte aile ilişkilerini, bürokrasinin çıldırtan işleyişini gözler önüne serer. Karamsar mizacı eserlerindeki karakterleri çaresizlikle donatmıştır. Nitekim Dava'nın kahramanı Josef K. neyle suçlandığını bir türlü öğrenemeyerek yavaş yavaş karanlığa gömülür. Aynı durum Şato'da kadastro memuru Bay K'da da görülür.
Kayıp'sa diğer eserlerinden ayrılarak iyimser bir tutumla kaleme alınmıştır.
Yine de Kafka, eserlerinde çaresizliği de işlese nikbinliği de, Albert Camus'un deyişiyle Korku Çağı yok olana dek güncelliğini koruyacaktır.
Franz Kafka'nın Eserleri
Roman
Dava, (1925)
Şato, (1926)
Kayıp, (Amerika) (1927)
Hikâye
Değişim, (1915)
Bir Savaşın Tasviri
Taşrada Düğün Hazırlıkları
Şarkıcı Josefine ya da Fare Ulusu
Ceza Sömürgesi (1919)
Çin Seddi
Bir Akademiye Rapor
Mektuplar
Milena'ya Mektuplar
Babaya Mektup
Günlükler
Günlük 1-2
Aforizmalar
Tüm Eserleri
Kafka'nın yaşadığı dönemde yayımlanan eserleri:
1909 - Ein Damenbrevier
1909 - Gespräch mit dem Beter (Dua Eden Adamla Sohbet)
1909 - Gespräch mit dem Betrunkenen (Sarhoşlarla Sohbet)
1909 - Die Aeroplane in Brescia (Brescia'daki Uçaklar)
1912 - Großer Lärm (Büyük Gürültü)
1913 - Betrachtung (Gözlem)
1913 - Das Urteil (Yargı)
1913 - Der Heizer (Ateşçi) Amerika olarak bilinen romanın ilk bölümü
1915 - Die Verwandlung (Dönüşüm)
1915 - Vor dem Gesetz (Yasanın Önünde) Dava adlı romanın bir bölümü
1918 - Der Mord (Cinayet); Kardeş Katili öyküsünün ilk hali (1919)
1918 - Ein Landarzt (Bir Köy Hekimi) 13 öyküden oluşan bir kitap; aralarında On Bir Oğul ve Bir Akademiye Rapor öyküleri de bulunmaktadır
1919 - In der Strafkolonie (Ceza Sömürgesi)
1921 - Der Kübelreiter
1924 - Ein Hungerkünstler (Açlık Sanatçısı)
Kafka'nın ölümünden sonra yayımlanan eserleri:
1904-1905 - Beschreibung eines Kampfes (Bir Savaşın Tasfiri)
1907-1908 - Hochzeitsvorbereitungen auf dem Lande (Taşrada Düğün Hazırlıkları)
1914 - Erinnerungen an die Kaldabahn (Kaldabahn Hatıraları)
1914-1915 - Der Dorfschullehrer (Köy Öğretmeni)
1915 - Blumfeld, ein älterer Junggeselle
1916-1917 - Der Gruftwächter
1916-1917 - Die Brücke (Köprü) Brod'un Başlığı
1917 - Eine Kreuzung
1917 - Der Schlag ans Hoftor (Çiftlik Kapısına Vuruş) Brod'un Başlığı
1917 - Der Jäger Gracchus (Avcı Gracchus) Brod'un Başlığı
1917 - Beim Bau der Chinesischen Mauer (Çin Seddi'nin İnşaasında)
1917 - Eine alltägliche Verwirrung Brod'un Başlığı
1917 - Der Nachbar (Komşu) Brod'un Başlığı
1919 - Brief an den Vater (Babaya Mektup)
1920 - Heimkehr Brod'un Başlığı
1920 - Die Abweisung (Geri Çevrilme)
1920 - Zur Frage der Gesetze (Yasalar Sorunu Üzerine)
1920 - Das Stadtwappen (Kent Arması) Brod'un Başlığı
1920 - Kleine Fabel (Küçük Fabl) Brod'un Başlığı
1920 - Die Truppenaushebung
1922 - Forschungen eines Hundes (Bir Köpeğin Araştırmaları) Brod'un Başlığı
1922 - Das Ehepaar
1922 - Der Aufbruch (Gezinti)
1922 - Gibs auf Brod'un Başlığı
1923-1924 - Der Bau Brod'un Başlığı
1925 - Der Prozess (Dava)
1926 - Das Schloss (Şato)
1927 - Der Verschollene (Amerika) İlk olarak 1912 yılında Kayıp olarak tasarlandı, fakat Brod tarafından Amerika olarak yayımlandı.

sadece hikâyeler yazmıyordu. düzenli bir biçimde günlük de tutuyordu. ve şaşırtıcı bir biçimde askerî bir disiplinle mektuplar yazıyordu, bilhassa kadınlara, hayatı boyunca doğru dürüst ilişki kuramamış olduğu kadınlara.

kadınlar yazmasına yardımcı olduğu ölçüde onun yaşamında yer alabiliyorlardı. kafka sürekli yazıyordu. ama çoğunlukla kadınlara, zihnini tetikleyebilecek kadınlara.

ein käfig ging einen vogel suchen.

onun en sevdiğim sözlerindendir.


bir kafes bir kuş aramaya çıktı.

kafka yazdığı/yazabildiği takdirde yaşadığını hissediyordu.

yaşamak için yazmaya ihtiyacı vardı.

işte bu yüzden kafesleyecek bir kuşa ihtiyacı vardı. bu amacına ulaşabilmek için de harekete.

oysa kafes sabit iken, kuş hareket halindedir.

kafka hareket etmeyi bilmezdi ki!

yapabileceği tek şey kapısını açık tutmaktı. bir de ağır gövdesini mümkün mertebe kımıldatmak, ne kadar mümkünse o kadar kımıldatmak.

sevmeye ve sevilmeye hasret bir ruhtu onunkisi.

biraz yaşam enerjisi, hepsi bu!

çürüyen akciğerlerine inat, nefes almasını sağlayacak başka bir nefes.

muhakkak prag'ı görmelisiniz. kafka'nın zindanını...

rutubet kokan bir şehir prag.

bir kafes gibi.

kafka gibi.''

hayatım boyunca istediğim tek kadın bir keresinde franz kafka gibi bir sevgili hayal ettiğinden bahsetmişti. o günün ardından uzunca bir süre franz kafka okuyup milena'ya yazar gibi yazmıştım kendisine. hala özlediğinden bahseder her konuşmamızda.
Ona olan aşkımsa kafkaesk bir şekilde sona erdi yıllar sonra kızıma onun adını vereceğim ana kadar da zihnimin dehlizlerinde kimsenin dokunamayacağı bir derinlikte saklıyorum.

şöyle der kafka:

"son 10 mektubunu dönüp dolaşıp okumaktan büyük zevk duyuyorum. oysa avucumun içi gibi biliyorum içindekileri. ama sen de benimkileri oku yeniden."

bu halin anlamını yaşayan bilir..

tavsiye üzerine dönüşüm kitabını aldığım yazar
dilinin ağır olduğundan bahsediliyor ancak daha başlamadım

ölümünden önce ne yazık ki pek tanınmamış olan yazar.
ölümünden sonra vasiyetinde arkadaşına kitaplarını imha etmesini söylemiş ve arkadaşı bunu yapmamıştır.
Dilinin ağır oldugu söylenir ama okunması gereken kitaplarından dönüşümü okumanız size cevap olucaktır.

Kitaptan bir kesit
Öyküm uyutmazdı beni, ama sen düşlerle birlikte uykuyu getiriyorsun bana.

çek asıllı aşmış yazar.

roman sanatında sıkı sıkıya bağlı olan iki unsuru vardır; zaman ve mekan. işte o ikiliyi birbirinden ayırabilmeyi başaran tek yazar kafka'dır. istemeden de olsa, ardıllarına bırakacağı bir edebiyat akımı yaratmıştır (bkz:kafkaesque).

kitaplarını okurken zaman kavramı yokmuş gibi hissedersiniz, veya mekansız bir zaman akıp gidiyormuş gibi. öylesine tuhaf, öylesine rahatsızlık verici.

yalnızlığın yazarıdır. takıntılı aşkına baştan savma cevaplar almışlığı vardır.
(bkz:milena'ya mektuplar)

kitap olursa kapağında böcek olmasın diye çok uğraşmış ama dönüşüm kitabı tüm baskılarda böcek resimli kapak ile çıkmıştır. sen koskoca yazar ol ama kimse seni siklemesin. adamın karamsar olduğu kadar var şimdi.

yaşadığı süre boyunca hiçbir eseri basılmamış ve vasiyetnâmesinde de bütün metinlerinin yakılmasını talep etmiş, günümüzde popülerliğini kazanmış yazar. oldukça dramatik ve sarsıcı bir bilgi bu yakılma talebi, çünkü ahlâken modası geçmiş bir dönemin parçasıydı ve bu döneme, bu zamana ayak uydurmasını bilmiyordu.

prag doğumlu yazar. "dönüşüm" adlı romanı yazdığı romanlar arasında belki de en dikkat çekici olanıdır. dönüşüm'de olaylar uyandığında kendisini bir hamam böceği olarak bulan gregor samsa'nın gözünden anlatılır.

Franz Kafka, Almanca konuşan Bohemyalı Yahudi roman ve hikâye yazarıdır.